S
Serkan Ulukut
Misafir
Geçtiğimiz haftalarda Play to Earn modelini benimseyen tanınmış oyun Axie Infınity'nin ana şirketi Sky Mavis'in “Ronin Bridge Hack”ini sizlere aktarmıştık. Hatırlarsanız saldırı kapsamında 73 bin 600 Ethereum ve 25.5 milyon USDC çalındı Tüm bu olumsuzluklara rağmen Dappradar 2022 ilk çeyrek raporuna göre Play to Earn modeli ile ilerleyen oyunlar ilgi görmeye, hatta kripto endüstrisini domine etmeye devam ediyor. Axie Infinity, Pegaxy ve Alien Worlds gibi oyunlar, sadece son 30 günlük rakamlara göre bile milyonlarca dolarlık ticaret hacmi oluşturmaya devam ediyor.
Bu verilerin bazı P2E oyunlarının sürdürülebilir olduğu anlamına gelmediğini de belirtelim. Play to Earn piyasası kendi yağında kavruladursun, şimdi ‘Kazanmak için Hareket et’ diye çevirebileceğimiz M2E (Move to Earn) adı verilen yepyeni bir trend, Play to Earn’ün aksine fiziksel hareketsizlik yerine fiziksel hareketi ön plana çıkarıyor. Bu, vücuda hareket akıllara durgunluk veren yeni trend tam olarak adından da anlaşılacağı gibi gerçek dünyadaki fiziksel aktiviteyi gerçek para ile ödüllendiriyor!
Sektörün bu yeni moda konsepti, aslında model olarak P2E modelini andırıyor. Ancak bu oyunlar sağlık ve zindelik üzerine odaklanıyor. Bu ‘hareketin’ öncüsü olan STEPN şu anda en çok aktif kullanıcıyla bayrağı elinde tutan uygulama. Solana tabanlı STEPN’i oynamaya başlamak için, kullanıcıların spor ayakkabı NFT’leri satın almaları gerekiyor. Solana’nın, en hızlı blockchain ağlarından biri olarak 400'den fazla DeFi, NFT ve Web3 projesine ev sahipliği yaptığını belirtelim. Son zamanlarda Solana tabanlı oyunlar, beraberinde gelen NFT’ler ve bu projelere bağlı kripto paralar oldukça popüler.
2021’in Aralık ayında STEPN Discord’unda bir yarışma düzenlendi. Buna göre her saat başı çıkan test sorularından birine ilk doğru cevabı veren kişinin Solana cüzdanına bir ayakkabı kutusu yollanıyordu. Soruların, ilk katılımcıları ödüllendirmek amacıyla kolaydan başlayıp zora doğru gittiğini de belirtelim. Bu yarışma 10 bin NFT dağıtılana kadar devam etti. Aralık ayının sonlarına doğru Solana cüzdanlarından, cep telefonlarına yüklenen STEPN uygulamasına bu ayakkabı kutuları yollandığında içinden spor ayakkabılar çıkıyordu.
Kullanıcıların cep telefonlarındaki uygulama, GPS aracılığıyla oyuncuların hareketlerini takip ediyor ve onları yürümeleri, jogging yapmaları veya koşmaları karşılığında zorluk derecesine orantılı olarak Green Satoshi Tokens (GST) adı verilen uygulama içi tokenle ödüllendiriyor. Bu tokenler daha sonra USD Coin (USDC) veya Solana (SOL) ile takas edilebiliyor ve böylece kullanıcıların kazançlarını gerçek paraya ya da yatırıma çevirmeleri sağlanıyor. Oyuncular isterlerse bu tokenlerle daha fazla spor ayakkabı alabiliyor veya sahip oldukları bu spor ayakkabı NFT’lerini yükselterek daha çok token kazanma şansına sahip oluyorlar.
Jerry Huang ve Yawn Rong tarafından kurulan ve grafikleri Ryan Turner tarafından yapılan STEPN'e olan ilginin en açık kanıtı, projenin Twitter takipçilerinin inanılmaz bir hızla, bir aylık bir süre içinde yaklaşık 50 binden 250 bine ulaşmış olmasıdır diyebiliriz. Ayrıca oylama yeteneğine sahip yönetişim tokeni Green Metaverse Token'in (GMT) Mart ayında Binance'te ilk listelendikten sonra kısa süre içinde yaptığı yüzde 40 bin .500’lük ATH de bunun bir başka göstergesi. Ocak ayında Sequoia Capital ve Solana Ventures’un dahil olduğu yatırımcılar da STEPN'e tohum yatırım yaparak 5 milyon dolarlık GMT satın aldı. Fakat GMT'nin yükselişini, bir yönetişim tokeni olması açısından değerlendirmek gerekiyor. Yani bu yükseliş doğrudan direkt olarak kullanıcı sayısındaki hızlı artışa bağlanabilir.
Kripto tabanlı teknolojilerin dijital ile sınırlı kalmayacağının ve fiziksel hayatta da yer bulacağının sinyali olarak okunabilecek Move to Earn akımının yanı sıra, Meta’nın da kuruluşundan bu yana ilk kez geçtiğimiz günlerde fiziksel bir mağaza açması, gözleri VR gözlüklerinin satış rakamlarına çeviriyor. Bugüne kadar toplam 10 milyondan fazla VR gözlüğü satıldı. Meta (Facebook) ve Sony’nin (PlayStation) ardından Pico ve Apple’ın da pazara girme hazırlığında olduğunu belirtelim. Öte yandan Jon Goldman, 50 milyon dolarlık fonu Tower 26’nın ağırlıklı olarak sanal gerçeklik oyunları ile ilgileneceğini söylüyor.
Oyun ekonomisinin böylesine bir ilginin göbeğinde olması aslında piyasanın eski hatalardan ders almaya başladığı ve piyasaya daha deneyimli oyun geliştiricilerinin girmeye başladığı inancı ile açıklanabilir. P2E tarzı oyunlara yönelik eleştirilerin genellikle, yalnızca en eski oyuncuların en yüksek kârı elde ettiği piramit şemalı ekonomi modelini oyunlarına entegre etmiş olmaları ve bu oyunların bütün odağını bu hatalı ekonomik modele çevirmesiyle ilgili olduğunu geniş bir çerçevede aktarmıştık. Yani, bu oyunların çoğu hem eğlenceli değil hem de sürekli olarak yeni oyuncuların eski oyunculardan oyun varlıkları olarak NFT satın almak zorunda olması arz talep dengesini bozuyor ve doğal olarak token ve NFT fiyatlarını düşürüyor.
STEPN, bu sorunları farkında ve problemi token yakma yoluyla çözmeyi hedefliyor. Bir spor ayakkabı yükseltildiğinde, mint edildiğinde veya onarıldığında GST yakılıyor. Ayrıca oyun, ekran başında hareketsiz geçirilen saatlerin sorumlusu Axie Infinity gibi P2E oyunlarla taban tabana zıt bir yaklaşımla fiziksel aktiviteyi teşvik ederek, sosyal faydalar sunuyor. STEPN aslında bu sosyal faydaları bir çatı altında toplayarak, yine nispeten yeni bir kavrama da atıfta bulunuyor: SocialFi! Böylece oyunun özünde bir yaşam stili olduğunu vurguluyor. Bu yaşam stili ise sağlıklı ve zinde bir hayat. İnsanların genellikle ortak ilgi alanları ve hayat tarzları üzerinden sosyalleştiklerini düşünürsek SocialFi tanımı bu uygulamaya cuk oturuyor diyebiliriz. Ayrıca bu yaklaşım, akıl sağlığını kaybetme noktasına gelen Axie Infinity oyuncularının “yaşam tarzına” nazaran da tamamen ters bir yol izliyor.
Aslında STEPN pek de ucuz bir oyun sayılmaz. NFT pazar yeri Magic Eden'de bir STEPN spor ayakkabı NFT’sinin taban fiyatı, bu yazı yazıldığı sırada 13.79 SOL veya kabaca 1.250 dolardı. Axie Infinity ise uyguladığı yanlış ekonomik politikalar sonucu, artık eskisi kadar pahalı bir oyun değil. Zamanında, yani 2020’de bir Axie oyununa başlamak için birkaç yüz dolar gerekirken şimdi 20 dolara oyuna girebiliyorsunuz. Kısacası STEPN şu an için, popüler P2E oyunları ile karşılaştırıldığında biraz pahalı.
Ancak STEPN’in planları arasında NFT satın almaya gerek duymadan, kâr paylaşımlı kiralama yoluyla (yüzde 70 / yüzde 30) yeni kullanıcıları bu yeni trende dahil etmek yer alıyor. Ayrıca kripto ya da merkeziyetsiz sistemle hiçbir ilgisi olmayanların da bu bilgileri öğrenmesine gerek kalmadan para kazanmaya başlamalarının yolunun açılması da yine planlar arasında. Bütün bunlar projenin kripto alanına yeni insanları çekmeye niyetli olduğu anlamına geliyor.
STEPN gelirini NFT alım satımından, spor ayakkabı kiralanmasından ve bunun gibi işlemlerden aldığı paydan elde ediyor. Bu kârın belli bir bölümü ise iklim değişikliği ile savaşa ve karbon ayak izini azaltmak için verilen mücadeleye gidiyor.
STEPN bu kendi yarattığı yeni sektörde artık yalnız değil. Genopets, hâlâ beta aşamasında olsa da iddialı gelen bir başka Solana tabanlı oyun. Bir rol yapma oyunu olan Genopets’te kullanıcıların oyunda ilerleyebilmesi ve Genopet NFT'lerini yükseltebilmeleri için fiziksel hareketin yanı sıra düzenli uyku ve kan değerleri gibi verilerini de iyileştirmeleri gerekiyor. Oyunda evcil hayvanınız size bağlanıyor, yani bir anlamda ruhsal hayvanınız oluyor ve siz egzersiz yaparak geliştikçe onu da geliştirmiş oluyorsunuz. KI tokeni kazandıkça bunu isterseniz evcil hayvanınızı geliştirecek NFT’ler yaratmak için kullanabilir veya başka oyunculara satıp paraya çevirebilirsiniz.
Dustland Runner’da ise, oyuncular antrenman yaparak görevleri tamamlıyor ve karşılığında DOSE tokeni kazanıyor. İyi bir hikayesi olan bu oyun koşuyu merkezine alıyor ve oyundaki görevleri tamamlamak için gerçek hayatta kıyasıya koşmak gerekiyor. Dustland’in ücretsiz olarak oynanabildiğini belirtelim.
STEPN ve örneğini verdiğimiz oyunlar Axie Infinity'nin hatalarını tekrarlamamak için elinden gelen önlemleri almış görünüyor. Bu yöntemlerin uzun vadede sürdürülebilir olup olmayacağını görmek için can atıyorum.
Bütün bunlar bir kenara, M2E size de Black Mirror dizisinden bir bölümü anımsatmadı mı? Acaba STEPN geliştiricilerini etkileyen bu bölüm müydü yoksa diziden bağımsız olarak ortaya çıkan bir fikir miydi? Bu durumda Black Mirror, geleceğin şekillenmesinde ne derece rol oynamıştır ya da oynayacaktır belki de asla öğrenemeyeceğiz. Belki de bu sadece ilginç bir tesadüftür.
Kaynak : Webrazzi
Move to Earn
Bu verilerin bazı P2E oyunlarının sürdürülebilir olduğu anlamına gelmediğini de belirtelim. Play to Earn piyasası kendi yağında kavruladursun, şimdi ‘Kazanmak için Hareket et’ diye çevirebileceğimiz M2E (Move to Earn) adı verilen yepyeni bir trend, Play to Earn’ün aksine fiziksel hareketsizlik yerine fiziksel hareketi ön plana çıkarıyor. Bu, vücuda hareket akıllara durgunluk veren yeni trend tam olarak adından da anlaşılacağı gibi gerçek dünyadaki fiziksel aktiviteyi gerçek para ile ödüllendiriyor!
Sektörün bu yeni moda konsepti, aslında model olarak P2E modelini andırıyor. Ancak bu oyunlar sağlık ve zindelik üzerine odaklanıyor. Bu ‘hareketin’ öncüsü olan STEPN şu anda en çok aktif kullanıcıyla bayrağı elinde tutan uygulama. Solana tabanlı STEPN’i oynamaya başlamak için, kullanıcıların spor ayakkabı NFT’leri satın almaları gerekiyor. Solana’nın, en hızlı blockchain ağlarından biri olarak 400'den fazla DeFi, NFT ve Web3 projesine ev sahipliği yaptığını belirtelim. Son zamanlarda Solana tabanlı oyunlar, beraberinde gelen NFT’ler ve bu projelere bağlı kripto paralar oldukça popüler.
2021’in Aralık ayında STEPN Discord’unda bir yarışma düzenlendi. Buna göre her saat başı çıkan test sorularından birine ilk doğru cevabı veren kişinin Solana cüzdanına bir ayakkabı kutusu yollanıyordu. Soruların, ilk katılımcıları ödüllendirmek amacıyla kolaydan başlayıp zora doğru gittiğini de belirtelim. Bu yarışma 10 bin NFT dağıtılana kadar devam etti. Aralık ayının sonlarına doğru Solana cüzdanlarından, cep telefonlarına yüklenen STEPN uygulamasına bu ayakkabı kutuları yollandığında içinden spor ayakkabılar çıkıyordu.
Sistem nasıl çalışıyor?
Kullanıcıların cep telefonlarındaki uygulama, GPS aracılığıyla oyuncuların hareketlerini takip ediyor ve onları yürümeleri, jogging yapmaları veya koşmaları karşılığında zorluk derecesine orantılı olarak Green Satoshi Tokens (GST) adı verilen uygulama içi tokenle ödüllendiriyor. Bu tokenler daha sonra USD Coin (USDC) veya Solana (SOL) ile takas edilebiliyor ve böylece kullanıcıların kazançlarını gerçek paraya ya da yatırıma çevirmeleri sağlanıyor. Oyuncular isterlerse bu tokenlerle daha fazla spor ayakkabı alabiliyor veya sahip oldukları bu spor ayakkabı NFT’lerini yükselterek daha çok token kazanma şansına sahip oluyorlar.
İlgi Büyük
Jerry Huang ve Yawn Rong tarafından kurulan ve grafikleri Ryan Turner tarafından yapılan STEPN'e olan ilginin en açık kanıtı, projenin Twitter takipçilerinin inanılmaz bir hızla, bir aylık bir süre içinde yaklaşık 50 binden 250 bine ulaşmış olmasıdır diyebiliriz. Ayrıca oylama yeteneğine sahip yönetişim tokeni Green Metaverse Token'in (GMT) Mart ayında Binance'te ilk listelendikten sonra kısa süre içinde yaptığı yüzde 40 bin .500’lük ATH de bunun bir başka göstergesi. Ocak ayında Sequoia Capital ve Solana Ventures’un dahil olduğu yatırımcılar da STEPN'e tohum yatırım yaparak 5 milyon dolarlık GMT satın aldı. Fakat GMT'nin yükselişini, bir yönetişim tokeni olması açısından değerlendirmek gerekiyor. Yani bu yükseliş doğrudan direkt olarak kullanıcı sayısındaki hızlı artışa bağlanabilir.
Kripto tabanlı teknolojilerin dijital ile sınırlı kalmayacağının ve fiziksel hayatta da yer bulacağının sinyali olarak okunabilecek Move to Earn akımının yanı sıra, Meta’nın da kuruluşundan bu yana ilk kez geçtiğimiz günlerde fiziksel bir mağaza açması, gözleri VR gözlüklerinin satış rakamlarına çeviriyor. Bugüne kadar toplam 10 milyondan fazla VR gözlüğü satıldı. Meta (Facebook) ve Sony’nin (PlayStation) ardından Pico ve Apple’ın da pazara girme hazırlığında olduğunu belirtelim. Öte yandan Jon Goldman, 50 milyon dolarlık fonu Tower 26’nın ağırlıklı olarak sanal gerçeklik oyunları ile ilgileneceğini söylüyor.
Axie’nin hatalarından ders alınıyor mu?
Oyun ekonomisinin böylesine bir ilginin göbeğinde olması aslında piyasanın eski hatalardan ders almaya başladığı ve piyasaya daha deneyimli oyun geliştiricilerinin girmeye başladığı inancı ile açıklanabilir. P2E tarzı oyunlara yönelik eleştirilerin genellikle, yalnızca en eski oyuncuların en yüksek kârı elde ettiği piramit şemalı ekonomi modelini oyunlarına entegre etmiş olmaları ve bu oyunların bütün odağını bu hatalı ekonomik modele çevirmesiyle ilgili olduğunu geniş bir çerçevede aktarmıştık. Yani, bu oyunların çoğu hem eğlenceli değil hem de sürekli olarak yeni oyuncuların eski oyunculardan oyun varlıkları olarak NFT satın almak zorunda olması arz talep dengesini bozuyor ve doğal olarak token ve NFT fiyatlarını düşürüyor.
STEPN, bu sorunları farkında ve problemi token yakma yoluyla çözmeyi hedefliyor. Bir spor ayakkabı yükseltildiğinde, mint edildiğinde veya onarıldığında GST yakılıyor. Ayrıca oyun, ekran başında hareketsiz geçirilen saatlerin sorumlusu Axie Infinity gibi P2E oyunlarla taban tabana zıt bir yaklaşımla fiziksel aktiviteyi teşvik ederek, sosyal faydalar sunuyor. STEPN aslında bu sosyal faydaları bir çatı altında toplayarak, yine nispeten yeni bir kavrama da atıfta bulunuyor: SocialFi! Böylece oyunun özünde bir yaşam stili olduğunu vurguluyor. Bu yaşam stili ise sağlıklı ve zinde bir hayat. İnsanların genellikle ortak ilgi alanları ve hayat tarzları üzerinden sosyalleştiklerini düşünürsek SocialFi tanımı bu uygulamaya cuk oturuyor diyebiliriz. Ayrıca bu yaklaşım, akıl sağlığını kaybetme noktasına gelen Axie Infinity oyuncularının “yaşam tarzına” nazaran da tamamen ters bir yol izliyor.
Biz de oynayabilir miyiz?
Aslında STEPN pek de ucuz bir oyun sayılmaz. NFT pazar yeri Magic Eden'de bir STEPN spor ayakkabı NFT’sinin taban fiyatı, bu yazı yazıldığı sırada 13.79 SOL veya kabaca 1.250 dolardı. Axie Infinity ise uyguladığı yanlış ekonomik politikalar sonucu, artık eskisi kadar pahalı bir oyun değil. Zamanında, yani 2020’de bir Axie oyununa başlamak için birkaç yüz dolar gerekirken şimdi 20 dolara oyuna girebiliyorsunuz. Kısacası STEPN şu an için, popüler P2E oyunları ile karşılaştırıldığında biraz pahalı.
Ancak STEPN’in planları arasında NFT satın almaya gerek duymadan, kâr paylaşımlı kiralama yoluyla (yüzde 70 / yüzde 30) yeni kullanıcıları bu yeni trende dahil etmek yer alıyor. Ayrıca kripto ya da merkeziyetsiz sistemle hiçbir ilgisi olmayanların da bu bilgileri öğrenmesine gerek kalmadan para kazanmaya başlamalarının yolunun açılması da yine planlar arasında. Bütün bunlar projenin kripto alanına yeni insanları çekmeye niyetli olduğu anlamına geliyor.
STEPN gelirini NFT alım satımından, spor ayakkabı kiralanmasından ve bunun gibi işlemlerden aldığı paydan elde ediyor. Bu kârın belli bir bölümü ise iklim değişikliği ile savaşa ve karbon ayak izini azaltmak için verilen mücadeleye gidiyor.
M2E Alternatifleri
STEPN bu kendi yarattığı yeni sektörde artık yalnız değil. Genopets, hâlâ beta aşamasında olsa da iddialı gelen bir başka Solana tabanlı oyun. Bir rol yapma oyunu olan Genopets’te kullanıcıların oyunda ilerleyebilmesi ve Genopet NFT'lerini yükseltebilmeleri için fiziksel hareketin yanı sıra düzenli uyku ve kan değerleri gibi verilerini de iyileştirmeleri gerekiyor. Oyunda evcil hayvanınız size bağlanıyor, yani bir anlamda ruhsal hayvanınız oluyor ve siz egzersiz yaparak geliştikçe onu da geliştirmiş oluyorsunuz. KI tokeni kazandıkça bunu isterseniz evcil hayvanınızı geliştirecek NFT’ler yaratmak için kullanabilir veya başka oyunculara satıp paraya çevirebilirsiniz.
Dustland Runner’da ise, oyuncular antrenman yaparak görevleri tamamlıyor ve karşılığında DOSE tokeni kazanıyor. İyi bir hikayesi olan bu oyun koşuyu merkezine alıyor ve oyundaki görevleri tamamlamak için gerçek hayatta kıyasıya koşmak gerekiyor. Dustland’in ücretsiz olarak oynanabildiğini belirtelim.
STEPN ve örneğini verdiğimiz oyunlar Axie Infinity'nin hatalarını tekrarlamamak için elinden gelen önlemleri almış görünüyor. Bu yöntemlerin uzun vadede sürdürülebilir olup olmayacağını görmek için can atıyorum.
Bütün bunlar bir kenara, M2E size de Black Mirror dizisinden bir bölümü anımsatmadı mı? Acaba STEPN geliştiricilerini etkileyen bu bölüm müydü yoksa diziden bağımsız olarak ortaya çıkan bir fikir miydi? Bu durumda Black Mirror, geleceğin şekillenmesinde ne derece rol oynamıştır ya da oynayacaktır belki de asla öğrenemeyeceğiz. Belki de bu sadece ilginç bir tesadüftür.
Kaynak : Webrazzi
