Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox), nadir görülen bir viral enfeksiyondur. İlk olarak 1958 yılında laboratuvar maymunlarında tespit edilmiştir, bu nedenle "maymun çiçeği" olarak adlandırılmıştır. İnsanlarda ilk vaka 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde rapor edilmiştir. Maymun çiçeği, çiçek hastalığına benzer semptomlara neden olur, ancak genellikle daha hafif seyreder.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, genellikle hayvanlardan insanlara (zoonotik bulaşma) veya insandan insana bulaşabilir. Bulaşma yolları şunlardır:- Hayvanlardan İnsanlara:
- Enfekte hayvanlarla (kemirgenler, primatlar) doğrudan temas.
- Enfekte hayvanların etini yemek veya vücut sıvılarıyla temas.
- Isırık veya tırmalama yoluyla.
- İnsandan İnsana:
- Yakın temas (cilt lezyonları, vücut sıvıları, solunum salgıları).
- Hava yoluyla (uzun süreli yüz yüze temas).
- Enfekte kişilerin kullandığı eşyalarla temas (giysiler, çarşaflar, havlu vb.).
Maymun Çiçeği Belirtileri (Monkeypox Symptoms)
Maymun çiçeği belirtileri, genellikle virüse maruz kaldıktan 5-21 gün sonra ortaya çıkar. Hastalık iki aşamada ilerler:1. İlk Belirtiler (Prodromal Dönem)
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Sırt ağrısı
- Lenf düğümlerinde şişme (çiçek hastalığından ayıran en önemli belirti)
- Halsizlik ve yorgunluk
2. Deri Döküntüleri
- Ateş başladıktan 1-3 gün sonra deri döküntüleri ortaya çıkar.
- Döküntüler genellikle yüzde başlar ve vücuda yayılır.
- Döküntüler, sırasıyla makül (lekeler), papül (kabarıklıklar), vezikül (içi sıvı dolu kabarcıklar) ve püstül (irinli kabarcıklar) şeklinde değişir.
- Kabuklanma ve iyileşme süreci 2-4 hafta sürer.
Maymun Çiçeği Tedavisi (MCV Tedavisi)
Maymun çiçeği için özel bir tedavi yoktur, ancak semptomların hafifletilmesine yönelik destekleyici tedaviler uygulanır. Tedavi sürecinde şunlar önerilir:- İzolasyon:
- Enfekte kişiler, bulaşmayı önlemek için izole edilmelidir.
- Döküntüler tamamen iyileşene ve kabuklar düşene kadar izolasyon devam etmelidir.
- Semptomatik Tedavi:
- Ateş ve ağrılar için ateş düşürücü ve ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen).
- Kaşıntıyı önlemek için antihistaminikler.
- Sıvı kaybını önlemek için bol sıvı tüketimi.
- Antiviral İlaçlar:
- Çiçek hastalığı tedavisinde kullanılan Tecovirimat (TPOXX) gibi antiviral ilaçlar, maymun çiçeği tedavisinde de kullanılabilir. Ancak bu ilaçlar, genellikle şiddetli vakalarda veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde tercih edilir.
- Aşı:
- Çiçek hastalığı aşısı, maymun çiçeğine karşı %85 oranında koruma sağlar.
- JYNNEOS (Imvamune veya Imvanex) ve ACAM2000 gibi aşılar, maymun çiçeği virüsüne karşı kullanılabilir.
- Aşı, özellikle yüksek riskli gruplara (sağlık çalışanları, enfekte kişilerle temas edenler) uygulanır.
Maymun Çiçeği Nasıl Önlenir?
- Enfekte Hayvanlardan Uzak Durun: Özellikle vahşi veya hasta hayvanlarla temastan kaçının.
- Hijyen Kurallarına Uyun: Elleri sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı dezenfektanlar kullanın.
- Enfekte Kişilerle Teması Sınırlayın: Hasta kişilerle yakın temastan kaçının ve kişisel eşyalarını kullanmayın.
- Koruyucu Ekipman Kullanın: Sağlık çalışanları ve hasta bakımı yapanlar, maske, eldiven ve önlük gibi koruyucu ekipman kullanmalıdır.
- Aşı Olun: Yüksek riskli gruplar, maymun çiçeği aşısı yaptırabilir.